Kıdem tazminatı konusunda en sık karşılaşılan yanılgı, her çalışanın 15 yıl – 3600 gün ile bu hakkı elde edebileceğidir.
Oysa bu hak, yalnızca belirli dönem aralıklarında ilk defa sigortalı olan çalışanlara tanınmaktadır.
İlk sigorta giriş tarihi, hangi şartlarla kıdem tazminatına hak kazanılacağını belirler.
İlk sigorta girişi 08.09.1999'dan önce olanlar,
15 yıl sigortalılık süresi + 3600 prim günü olanlar,
Kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanır.
İlk sigorta girişi 08.09.1999 – 30.04.2008 arasında olanlar,
Ya 7000 prim günü,
Ya da 4500 prim günü + 25 yıl sigortalılık süresi,
Kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanır.
Bu dönem için 15 yıl – 3600 gün geçerli değildir!
30 Nisan 2008 sonrası ilk kez sigortalı olan çalışanlarda yalnızca prim ödeme gün sayısı dikkate alınır. Aşağıdaki gün sayılarını dolduran kişi, SGK’dan alacağı yazıyla yaş beklemeden kıdem tazminatı alabilir.
Sigorta Başlangıcı Gerekli Prim Günü
01.05.2008 – 31.12.2008 4600
01.01.2009 – 31.12.2009 4700
01.01.2010 – 31.12.2010 4800
01.01.2011 – 31.12.2011 4900
01.01.2012 – 31.12.2012 5000
01.01.2013 – 31.12.2013 5100
01.01.2014 – 31.12.2014 5200
01.01.2015 – 31.12.2015 5300
01.01.2016 ve sonrası 5400
Bu tabloya göre, prim gününü dolduran çalışan, SGK’dan yazı alarak yaş beklemeden kıdem tazminatına hak kazanabilir.
İkili sosyal güvenlik anlaşmaları kapsamında, yurt dışı hizmet süreleri Türkiye’deki sigorta süresiyle birleştirilebilir. Ancak bu sürelerin, SGK tarafından düzenlenen yazıya açıkça dahil edilmesi gerekir.
SGK’dan alınan “kıdem tazminatına esas yazı” yalnızca bir kez geçerlidir.
SGK, işten ayrılış bildirgeleri ve tescil kayıtları üzerinden daha önce aynı gerekçeyle bu hakkın kullanılıp kullanılmadığını kontrol eder.
Aynı yazıyla birden fazla kıdem tazminatı alınamaz.
Kıdem tazminatı taleplerinde otomatik ödeme yapmayın, otomatik reddetmeyin. Her talep, sigorta başlangıç tarihine göre ayrı değerlendirilmelidir.
“15 yıl – 3600 gün” her çalışan için geçerli değildir.
Çalışanın ilk sigorta girişini öğrenin, hangi döneme girdiğini yukarıdaki dönemlerle ve tabloyla eşleştirin.
SGK’dan alınan kıdem tazminatına esas yazı olmadan ödeme yapmayın.
Çalışan daha önce bu hakkı kullanmış olabilir — işten ayrılış bildirgelerini kontrol edin.
SGK, bu hakkın yalnızca bir kez kullanılabileceğini bildirir. Aynı yazı birden fazla kez geçersizdir.
Eksik ya da hatalı ödeme ileride dava, faiz ve ek yükümlülükler doğurabilir.
Doğru değerlendirme = yasal güvence + gereksiz riskten kaçınma.
1999’da yapılan reform ile emeklilik yaşı yükseltilince, çalışanların kıdem tazminatı alma olasılığı azaldı. Bu tepkiyi hafifletmek amacıyla 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesine şu istisna eklendi:
“Yaş dışındaki emeklilik şartlarını (prim + sigortalılık süresi) tamamlayan işçi, kendi isteğiyle ayrıldığında da kıdem tazminatına hak kazanır.”
08.09.1999 – 30.04.2008 arası ilk defa sigortalı olan çalışanlar, ne 15 yıl – 3600 gün kolaylığına ne de 2008 sonrası kademeli sisteme dahildir. Bu nedenle uygulamada “ara dönem mağduriyeti” olarak ele alınmaktadır.
Her ne kadar hukuki dayanağı bulunsa da, adalet duygusu açısından tartışma yaratmaktadır.
Yasal Uyarı: Bu blog yazısı genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Her somut olayın kendine özgü koşulları bulunduğundan, özel durumlarınız için profesyonel hukuki danışmanlık almanız önemle tavsiye olunur.